Przeskocz do treści

Kategoria: WIETNAM

Opublikowano Skomentuj Mniejszości etniczne w Wietnamie

Wietnam to jedno z moich ulubionych miejsc, które miałam okazję odwiedzić. Powodów, dla których darzę ten kraj takim sentymentem jest wiele. Jednym z nich jest bogactwo etniczne Wietnamu. Oprócz rdzennych Wietnamczyków, spotkać można tutaj reprezentantów 53 mniejszości etnicznych. Każda z tych grup posiada własną tradycję, historię, kulturę i język. Stanowią one około 14 mln grupę (na tle 98 mln populacji Wietnamu), ale dwie trzecie spośród nich żyje w biedzie lub ubóstwie. Mieszkają przede wszystkim na terenach wiejskich, często wysoko w górach. Cechuje ich wyższy odsetek analfabetyzmu w porównaniu z rdzennymi mieszkańcami Wietnamu (Kinh, Viet). Zresztą ci drudzy traktują grupy mniejszościowe jako podklasy. Reprezentanci mniejszości etnicznych otrzymują często niższe wynagrodzenie za tą samą pracę w porównaniu z rdzenną grupą Kinh.

Rdzenni mieszkańcy Wietnamu stanowią 87% całej populacji i zamieszkują przede wszystkim Deltę Mekongu oraz duże miasta. Kluczowym aspektem religijności tej grupy ludności jest kult przodków. Ołtarz ku czci zmarłych można zobaczyć u każdego przedstawiciele tej grupy w centralnym miejscu w domu/instytucji. Na wierzenia rdzennych Wietnamczyków wpływ miały buddyzm i konfucjanizm. Niewielki odsetek tej grupy stanowią katolicy. W Wietnamie obecnie tolerancja religijna jest jedną z kluczowych wartości. Wierzenia i praktyki różnych religii przenikają się wzajemnie i można spotkać tutaj np. katolika, wierzącego w kult zmarłych. Wprawdzie Wietnamczycy ubierają się podobnie, jak Europejczycy (szczególnie młodzi ludzie naśladują trendy zachodnioeuropejskie), to jednak podczas oficjalnych uroczystości kobiety wciąż noszą Áo dài (spodnie i rozcięta tunika).

Do największych grup etnicznych należą: Tay, Thai, Muong, Hoa, Khmer, and Nung- każda z nich liczy ponad milion. Najmniejsze grupy takie, jak Brau, Roman czy Odu liczą po kilkaset osób. Postanowiłam przybliżyć Wam kilka z nich:

  • Tay- jest to największa grupa etniczna w Wietnamie (około 1,7 mln). Tayowie mieszkają głównie w północnej części kraju. Na tereny dzisiejszego Wietnamu przybyli w XIII wieku, uciekając z Chin przed armią mongolską. Ich wierzenia opierają się o kult przodków, elementy buddyzmu, konfucjanizmu i daoizmu. Cechują ich stroje w kolorze indygo. Kobiety noszą suknie do kolan z wąskimi rękawami i dużą ilością biżuterii. Na głowie mają turban koloru czarnego. Zajmują się głównie rolnictwem i hodowlą.
  • Thai- liczą około 1,5 mln i żyją w północno- zachodniej części kraju. Przenieśli się na teren Wietnamu z Chin Południowych i Centralnych. W przeważającej części są animistami, wierzący, że ludzie posiadają wiele dusz. W ich wierzeniach można odnaleźć też elementy zaczerpnięte z szamanizmu, daoizmu, astrologii i kultu przodków. Mężczyźni raczej niczym się nie wyróżniają jeśli chodzi o stroje. Kobiety natomiast noszą barwne stroje, zdobione ornamentami. Po ślubie każda kobieta nosi długie włosy upięte w kok. Nie może bowiem ich ściąć, bo uważa się, że to przynosi nieszczęście. We włosy zamężnej kobiety wpleciona jest moneta, wpięta przez męża podczas uroczystości weselnej. Mężatka może ją wyjąć i rozpuścić włosy dopiero po śmierci małżonka. Thaiowie zajmują się rolnictwem, hodowlą, a także tkactwem. Wśród tej grupy małżeństwa nadal są aranżowane między rodzinami młodych.

  • Muong- liczą ponad 1,2 mln, są spokrewnieni z rdzenną ludnością Wietnamu i są pierwotnymi mieszkańcami Wietnamu Północnego, zamieszkują góry w pólnocno-zachodniej części kraju. Trudnią się przede wszystkim rolnictwem i tkactwem. Mężczyźni noszą spodnie i koszule w kolorze indygo. Kobiety noszą długie spódnice i wąskie bluzki, przepasane paskiem z motywami kwiatów, smoków i zwierząt.
  • Hoa- grupa ta liczy niecałe 900 tys., są to etniczni Chińczycy, którzy żyją na terenie Wietnamu w zamkniętych enklawach. Spotkać można ich w całym kraju, zarówno w dużych miastach, jak i mniejszych miejscowościach. Przybywali na tereny Wietnamu od X wieku, przenosząc tutaj wzorce przedsiębiorczości i handlu. Ta grupa etniczna wierzy w istnienie duchów i wyznają kult przodków. Zapożyczyli pewne wierzenia i praktyki z konfucjanizmu, daoizmu i buddyzmu. Hoa stworzyli system świątyń, które są często placówkami edukacyjnymi. Młodzi reprezentanci tej grupy niczym nie wyróżniają się jeśli chodzi o ubiór. Tradycyjne stroje noszą tylko osoby starsze podczas uroczystości ślubnych i pogrzebowych. Mężczyźni noszą czarne lub granatowe koszule i spodnie. Kobiety uwielbiają biżuterię w każdej postaci. Zajmują się przede wszystkim handlem, rolnictwem i rybołówstwem.
  • Khmer- stanowią 1,4 mln grupę w Wietnamie, zamieszkują głównie Deltę Mekongu, zostali podbici przez Wietnamczyków, dlatego Khmerowie nie darzą Kinh zbytnim zaufaniem. Wyznają buddyzm theravada. Obecnie tylko osoby starsze noszą tradycyjne stroje podczas ważnych uroczystości religijnych. Tradycyjnym ubiorem są jedwabne sarongi. Trudnią się uprawą ryżu, hodowlą, tkactwem oraz garncarstwem.

  • Nung- liczą niecały 1 mln, żyją w północnym Wietnamie na obszarach górskich. Na tereny Wietnamu przybyli tutaj z Chin. Ich wierzenia opierają się o kult przodków. W swoich praktykach opierają się o szamanizm. W każdej wiosce można spotkać szamana, który leczy reprezentantów tej grupy, komunikuje się z bogami i przewodniczy w ceremoniach religijnych. Mężczyźni noszą ubrania w kolorze indygo. Kobiety noszą długie spódnice lub spodnie w kolorze indygo, a na głowie turban. Włosy noszą uczesane w kok. Trudnią się przede wszystkim rolnictwem i tkactwem.

Mam nadzieję, że zainspirowałam Was do wycieczki do Wietnamu. Wybierając się do tego kraju koniecznie należy udać się na północ. Tylko tam możecie zobaczyć mozaikę kulturową tego niesamowitego miejsca. Doświadczycie tego, czego nie zobaczycie w żadnej innej części kraju. Tym bardziej, że przedstawiciele większości grup etnicznych są otwarci na turystów i chętnie dzielą się informacjami o sobie (pod warunkiem, że znamy odrobinę języka wietnamskiego, bo po angielsku skomunikować się może być ciężko). Wietnam z roku na rok dynamicznie się zmienia pod względem gospodarczym, obyczajowym, kulturowym, ale to właśnie odwiedzając mniejszości etniczne możemy zobaczyć ten kraj jeszcze w jego tradycyjnej odsłonie…

Opublikowano Skomentuj Znaczenie hierarchii w społeczeństwie wietnamskim

W Wietnamie bardzo ważna jest hierarchia. Ma ona znacznie zarówno w rodzinie, jak i biznesie. Wynika to z faktu, że wietnamskie społeczeństwo hołduje następującym wartościom, kształtującym życie społeczne, ekonomiczne i polityczne w Wietnamie:

  • Hieu (synowska pobożność) i On (moralny dług) wskazują na relacje pomiędzy rodzicami i dziećmi, które znajdują odzwierciedlenie w innych strukturach społecznych. W myśl tych zasad, dzieci muszą być posłuszne rodzicom, szanować ich oraz usiłować spłacić wobec nich moralny dług, który jest niespłacalny
  • De (podstawowa relacja pomiędzy braćmi) określa model ról społecznych, gdzie starszy brat powinien wykarmić, chronić i uczyć młodszego brata, który w zamian powinien być posłuszny wobec starszego rodzeństwa i mieć do niego szacunek

Zasady  te skutkują tym, że w rodzinie dziadek lub/i ojciec jest najważniejszą osobą. To oni podejmują istotne decyzje. W wielu miejscach to głowa rodziny wyraża zgodę na ślub ich dzieci. Osoby starsze traktowane są z szacunkiem. Zawsze są obsługiwane jako pierwsze oraz wita się je w specjalny sposób (w Wietnamie w zależności od wieku i statusu wyróżnia się odmienne sposoby zwracania bezpośrednio do osoby np. do starszych mężczyzn zwraca się ong, do starszych kobiet ba). Pozostali członkowie rodziny powinny szanować najstarszych jej przedstawicieli i okazywać im posłuszeństwo. W miejscu pracy przełożony pełni rolę niczym głowa rodziny. Szef jest głównym decydentem. Pracownicy nie podejmują decyzji samodzielnie. Zawsze konsultują je z przełożonym. Dlatego też proces decyzyjny trwa dłoń, zwłaszcza jeśli struktura instytucji jest rozbudowana. Pracując w Wietnamie, musisz pamiętać o znaczeniu rangi i starszeństwa. Na przykład, jeśli kupujesz prezenty, upewnij się, że kupujesz lepsze/droższe prezenty dla menedżerów wyższego szczebla. Nie taktem jest wręczenie takich samych prezentów dla menedżerów wszystkich szczebli.

W relacjach biznesowych wskazane jest posługiwanie się nazwiskiem wraz z tytułem korporacyjnym np. dyrektor Pham. W ten sposób okazuje się szacunek osobom piastującym określone funkcje w firmie. Rzadkością jest zwracanie się do przełożonego per Ty. Nawet jeśli jest to menedżer średniego szczebla, podwładni zwracają się do niego w sposób sformalizowany.

Bardzo źle odbierane jest podnoszenie głosu na osoby starsze lub osoby o wyższej randze. Nie jest mile widziane prezentowanie zdania odmiennego niż ma przełożony.

W Wietnamie głowa rodziny, szef czy nauczyciel obdarzony jest nie tylko ogromnym szacunkiem, ale także autorytetem. Traktowani są jako osoby, które wyznaczają jednostce drogę w życiu. Człowiek bowiem jest nierozerwalnie związany ze społeczeństwem i nie jest w stanie funkcjonować poza nim. Na każdym etapie życia Wietnamczyk ma więc kogoś, kto go wychowuje, uczy, inspiruje i motywuje do działania.

Opublikowano Skomentuj Zaufanie kluczową wartością w relacjach z Wietnamczykami

Rekomendacje w wietnamskim biznesie odgrywają kluczową rolę. Relacja biznesowa jest budowana na podstawie polecenia innej osoby. Jeśli masz rekomendację jako obcokrajowiec od Wietnamczyka, będziesz postrzegany jako bardziej wiarygodny partner w biznesie. Jeśli chcesz znaleźć pracę w Wietnamie, a jakikolwiek Wietnamczyk poświadczy, że jesteś dobrym człowiekiem, na pewno otrzymasz wybraną posadę. Dlaczego relacje są takie ważne w kształtowaniu się społeczeństwa wietnamskiego? Wszystko za sprawą konfucjanizmu, w którym podkreśla się rolę relacji w życiu człowieka. Dlatego Wietnamczycy są lojalnymi przyjaciółmi, a w pracy cenią sobie bardzo panującą atmosferę. Pracownicy jednej z firm, którą szkoliłam, po wykładzie na temat relacji w stosunkach z Wietnamczykami, powiedzieli „Już teraz rozumiemy dlaczego, kiedy przyjechała do nas do firmy wymiana z Wietnamu (tam znajdował się jeden z oddziałów firmy) nie mogła zrozumieć, dlaczego u nas na open space panuje taka cisza, nikt ze sobą godzinami nie rozmawia, a na lunch wychodzimy pojedynczo”. Dla Wietnamczyków życie w pracy musi opierać się na przyjaznej atmosferze, a relacje z kolegami z firmy opiera się na wzajemnym zaufaniu.

W związku z tym, Wietnamczycy preferują bezpośrednie kontakty w biznesie. Oczywiście korzystają z nowoczesnych technologii i środków komunikacji, aczkolwiek w kluczowych sprawach wolą spotkania bezpośrednie, celem lepszego poznania drugiej strony. Relacje biznesowe z Wietnamczykami nieuchronnie stają się po pewnym czasie relacją bliższą, społeczną. W przeciwieństwie do zachodnich relacji biznesowych, które pozostają profesjonalne i często z dala od sfery prywatnej, relacje biznesowe z Wietnamczykami prędzej czy później łączą te dwie sfery (prywatną i zawodową). Wietnamczycy wychodzą z założenie, że im lepiej Cię znają, tym lepszym jesteś partnerem biznesowym.

Jak budować relacje z Wietnamczykami?

Warto poświęcić trochę czasu na budowanie relacji z kolegami z Wietnamu. Wietnamczycy cenią sobie relacje długoterminowe. Nie oczekuj więc, że na początku znajomości Wietnamczycy będą szybko odpowiadali na Twoje maile czy, że szybko wynegocjujesz zadowalające dla Ciebie rozwiązanie. Cudzoziemcy często mylą uprzejmość Wietnamczyków z pozytywnym stanowiskiem. I tutaj można się rozczarować, ponieważ pozytywne nastawienie u Wietnamczyków oznacza gotowość na poznanie się. Dlatego jeśli Wietnamczyk zaprosi Cię po pracy na obiad lub do klubu karaoke nie odmawiaj mu. Wyjścia prywatne traktowane są w Wietnamie bowiem jako element budowania długotrwałej relacji.

Co więcej, zawsze okazuj szacunek i zainteresowanie drugą stroną. Wietnamczycy nie lubią kiedy się ich pogania czy krytykuje. Potrzebują natomiast czasu na lepsze zrozumienie.

Z doświadczenia wiem, że dla Europejczyków takie podejście nie jest proste do zaakceptowania. Często potrzebujemy decyzji natychmiastowej czy szybkiej odpowiedzi na maila. Szczególnie w świecie korporacyjnym czas gra ogromną rolę. Niemniej jednak chcąc uzyskać satysfakcjonujące stanowisko strony wietnamskiej, musimy uzbroić się w cierpliwość. Jeśli już zbudujemy dobrą relację z Wietnamczykiem, wtedy kolejne sprawy załatwimy znacznie szybciej.

Opublikowano Skomentuj Wietnam- wręczanie prezentów w biznesie

Wręczanie prezentów dla Wietnamczyków jest bardzo ważnym elementem budowania relacji społecznych. W ten sposób okazuje się szacunek czy wdzięczność drugiej osobie. Upominki są także wyrazem uznania. Wręczanie prezentów ma charakter symboliczny. W akcie tym nie chodzi o to, aby rzecz była droga. Ważniejsze jest, aby niosła ze sobą określoną wartość symboliczną (Wietnamczycy cenią sobie symbole narodowe, dlatego docenią np. album o Polsce czy porcelanę z elementami folklorystycznymi).

Prezenty wręcza się nie tylko w biznesie, ale powszechne jest wymienianie drobiazgów z okazji rocznicy, święta Tet czy ślubu. Wręczanie prezentów zależy od kontekstu. Jeśli jest to prywatny prezent dla jednego z wietnamskich partnerów, powinieneś wręczyć go na prywatnej imprezie lub na spotkaniu biznesowym, jeśli nie ma tam nikogo innego. Jeśli masz prezent dla całego zespołu lub firmy, powinieneś go dać po spotkaniu biznesowym, na którym są wszyscy zainteresowani. Wietnamczycy mogą otworzyć prezent zaraz po jego otrzymaniu, ale mogą również otworzyć go znacznie później po jego otrzymaniu (np. w domu).

Ważne jest też opakowanie prezentu. Unikaj dekoracji z czarnymi elementami, ponieważ Wietnamczycy wierzą, że czarny kolor przynosi pecha. Również nie są mile widziane prezenty typu nóż, scyzoryk czy nożyczki, ponieważ Wietnamczycy uznają je za symbole niszczące relacje. Niedawno szkoliłam pracowników jednej z firm farmaceutycznych, która zainwestowała w Wietnamie. Okazało się, że delegacja polska, jadąc do Wietnamu, wręczyła swoim wietnamskim kolegom nóż opakowany w czarne etui, chcąc zrobić dobre wrażenie. Jak domyślacie się efekt był odwrotny…Znajomość etykiety biznesowej jest więc kluczowa do nawiązania dobrych relacji, zwłaszcza z odmiennymi kulturami.