Wietnam to jedno z moich ulubionych miejsc, które miałam okazję odwiedzić. Powodów, dla których darzę ten kraj takim sentymentem jest wiele. Jednym z nich jest bogactwo etniczne Wietnamu. Oprócz rdzennych Wietnamczyków, spotkać można tutaj reprezentantów 53 mniejszości etnicznych. Każda z tych grup posiada własną tradycję, historię, kulturę i język. Stanowią one około 14 mln grupę (na tle 98 mln populacji Wietnamu), ale dwie trzecie spośród nich żyje w biedzie lub ubóstwie. Mieszkają przede wszystkim na terenach wiejskich, często wysoko w górach. Cechuje ich wyższy odsetek analfabetyzmu w porównaniu z rdzennymi mieszkańcami Wietnamu (Kinh, Viet). Zresztą ci drudzy traktują grupy mniejszościowe jako podklasy. Reprezentanci mniejszości etnicznych otrzymują często niższe wynagrodzenie za tą samą pracę w porównaniu z rdzenną grupą Kinh.
Rdzenni mieszkańcy Wietnamu stanowią 87% całej populacji i zamieszkują przede wszystkim Deltę Mekongu oraz duże miasta. Kluczowym aspektem religijności tej grupy ludności jest kult przodków. Ołtarz ku czci zmarłych można zobaczyć u każdego przedstawiciele tej grupy w centralnym miejscu w domu/instytucji. Na wierzenia rdzennych Wietnamczyków wpływ miały buddyzm i konfucjanizm. Niewielki odsetek tej grupy stanowią katolicy. W Wietnamie obecnie tolerancja religijna jest jedną z kluczowych wartości. Wierzenia i praktyki różnych religii przenikają się wzajemnie i można spotkać tutaj np. katolika, wierzącego w kult zmarłych. Wprawdzie Wietnamczycy ubierają się podobnie, jak Europejczycy (szczególnie młodzi ludzie naśladują trendy zachodnioeuropejskie), to jednak podczas oficjalnych uroczystości kobiety wciąż noszą Áo dài (spodnie i rozcięta tunika).
Do największych grup etnicznych należą: Tay, Thai, Muong, Hoa, Khmer, and Nung- każda z nich liczy ponad milion. Najmniejsze grupy takie, jak Brau, Roman czy Odu liczą po kilkaset osób. Postanowiłam przybliżyć Wam kilka z nich:
- Tay- jest to największa grupa etniczna w Wietnamie (około 1,7 mln). Tayowie mieszkają głównie w północnej części kraju. Na tereny dzisiejszego Wietnamu przybyli w XIII wieku, uciekając z Chin przed armią mongolską. Ich wierzenia opierają się o kult przodków, elementy buddyzmu, konfucjanizmu i daoizmu. Cechują ich stroje w kolorze indygo. Kobiety noszą suknie do kolan z wąskimi rękawami i dużą ilością biżuterii. Na głowie mają turban koloru czarnego. Zajmują się głównie rolnictwem i hodowlą.
- Thai- liczą około 1,5 mln i żyją w północno- zachodniej części kraju. Przenieśli się na teren Wietnamu z Chin Południowych i Centralnych. W przeważającej części są animistami, wierzący, że ludzie posiadają wiele dusz. W ich wierzeniach można odnaleźć też elementy zaczerpnięte z szamanizmu, daoizmu, astrologii i kultu przodków. Mężczyźni raczej niczym się nie wyróżniają jeśli chodzi o stroje. Kobiety natomiast noszą barwne stroje, zdobione ornamentami. Po ślubie każda kobieta nosi długie włosy upięte w kok. Nie może bowiem ich ściąć, bo uważa się, że to przynosi nieszczęście. We włosy zamężnej kobiety wpleciona jest moneta, wpięta przez męża podczas uroczystości weselnej. Mężatka może ją wyjąć i rozpuścić włosy dopiero po śmierci małżonka. Thaiowie zajmują się rolnictwem, hodowlą, a także tkactwem. Wśród tej grupy małżeństwa nadal są aranżowane między rodzinami młodych.
- Muong- liczą ponad 1,2 mln, są spokrewnieni z rdzenną ludnością Wietnamu i są pierwotnymi mieszkańcami Wietnamu Północnego, zamieszkują góry w pólnocno-zachodniej części kraju. Trudnią się przede wszystkim rolnictwem i tkactwem. Mężczyźni noszą spodnie i koszule w kolorze indygo. Kobiety noszą długie spódnice i wąskie bluzki, przepasane paskiem z motywami kwiatów, smoków i zwierząt.
- Hoa- grupa ta liczy niecałe 900 tys., są to etniczni Chińczycy, którzy żyją na terenie Wietnamu w zamkniętych enklawach. Spotkać można ich w całym kraju, zarówno w dużych miastach, jak i mniejszych miejscowościach. Przybywali na tereny Wietnamu od X wieku, przenosząc tutaj wzorce przedsiębiorczości i handlu. Ta grupa etniczna wierzy w istnienie duchów i wyznają kult przodków. Zapożyczyli pewne wierzenia i praktyki z konfucjanizmu, daoizmu i buddyzmu. Hoa stworzyli system świątyń, które są często placówkami edukacyjnymi. Młodzi reprezentanci tej grupy niczym nie wyróżniają się jeśli chodzi o ubiór. Tradycyjne stroje noszą tylko osoby starsze podczas uroczystości ślubnych i pogrzebowych. Mężczyźni noszą czarne lub granatowe koszule i spodnie. Kobiety uwielbiają biżuterię w każdej postaci. Zajmują się przede wszystkim handlem, rolnictwem i rybołówstwem.
- Khmer- stanowią 1,4 mln grupę w Wietnamie, zamieszkują głównie Deltę Mekongu, zostali podbici przez Wietnamczyków, dlatego Khmerowie nie darzą Kinh zbytnim zaufaniem. Wyznają buddyzm theravada. Obecnie tylko osoby starsze noszą tradycyjne stroje podczas ważnych uroczystości religijnych. Tradycyjnym ubiorem są jedwabne sarongi. Trudnią się uprawą ryżu, hodowlą, tkactwem oraz garncarstwem.
- Nung- liczą niecały 1 mln, żyją w północnym Wietnamie na obszarach górskich. Na tereny Wietnamu przybyli tutaj z Chin. Ich wierzenia opierają się o kult przodków. W swoich praktykach opierają się o szamanizm. W każdej wiosce można spotkać szamana, który leczy reprezentantów tej grupy, komunikuje się z bogami i przewodniczy w ceremoniach religijnych. Mężczyźni noszą ubrania w kolorze indygo. Kobiety noszą długie spódnice lub spodnie w kolorze indygo, a na głowie turban. Włosy noszą uczesane w kok. Trudnią się przede wszystkim rolnictwem i tkactwem.
Mam nadzieję, że zainspirowałam Was do wycieczki do Wietnamu. Wybierając się do tego kraju koniecznie należy udać się na północ. Tylko tam możecie zobaczyć mozaikę kulturową tego niesamowitego miejsca. Doświadczycie tego, czego nie zobaczycie w żadnej innej części kraju. Tym bardziej, że przedstawiciele większości grup etnicznych są otwarci na turystów i chętnie dzielą się informacjami o sobie (pod warunkiem, że znamy odrobinę języka wietnamskiego, bo po angielsku skomunikować się może być ciężko). Wietnam z roku na rok dynamicznie się zmienia pod względem gospodarczym, obyczajowym, kulturowym, ale to właśnie odwiedzając mniejszości etniczne możemy zobaczyć ten kraj jeszcze w jego tradycyjnej odsłonie…
